اکو کاردیوگرافی

اکوکاردیوگرام آزمایشی است که برای نشان دادن نحوه عملکرد و دریچه های عضلات قلب از سونوگرافی استفاده می کند.

امواج صوتی تصاویر متحرکی از قلب ایجاد می کنند تا پزشک بتواند دید خوبی نسبت به اندازه و شکل آن پیدا کند.

ممکن است متوجه شوید که آنها آن را اختصارا “اکو” بیان می کنند.

متخصص قلب و عروق ممکن است اکوکاردیوگرام را برای موارد زیر پیشنهاد دهد

پزشک ممکن است به دنبال موارد زیر اکوکاردیوگرام را برای شما تجویز کند:

• اندازه و شکل قلب
• اندازه، ضخامت و حرکات دیواره های قلب
• قدرت پمپاژ قلب
• ساختار و عملکرد دریچه‌های قلب (نارسایی دریچه)
• نشت دریچه‌های قلب
• تنگی دریچه‌های قلب
• وجود تومور یا رشد عفونی در اطراف دریچه‌های قلب
• وضعیت پوشش بیرونی قلب (پریکارد)
• وضعیت عروق اصلی ورودی و خروجی قلب
• وجود لخته در حفره‌های قلب
• وجود سوراخ در دیواره حفره‌های قلب
• بررسی مشکلات دریچه یا حفره‌های قلب
• بررسی علت علائمی همچون تنگی نفس یا درد قفسه‌ی سینه.

البته اکو قلب فقط برای تشخیص بیماری‌های قلبی پس از تولد انجام نمی‌ شود.

پزشکان برای تشخیص نقایص مادرزادی قلب جنین، قبل از تولد اکوکاردیوگرام جنین را انجام می‌ دهند.

چطور برای انجام اکو قلب آماده شویم؟

در روزی که باید اکو قلب انجام دهید، مثل همیشه غذا بخورید و نوشیدنی بنوشید.

تمام داروهای خود را در زمان‌های مشخص شده طبق دستور پزشک مصرف کنید.

اما معمولا 4 تا 5 ساعت قبل از انجام اکو نباید چیزی بخورید.

برای اکو قلب نوزاد لازم است از 4 ساعت قبل انجام اکو، به نوزاد شیر ندهید.

انواع اکوکاردیوگرام کدامند؟

این تست ها چندین نوع مختلف دارند.

پزشک متخصص قلب در مورد بهترین گزینه برای شما توضیحات بیشتری ارائه خواهد داد.

اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک

این رویکرد، تست استانداردی است، این نوع اکو مانند اشعه ایکس است، اما تشعشع ندارد.

متخصصان از همین فناوری برای بررسی سلامت کودک، پیش از تولد استفاده می کنند.

یک تکنسین دستگاهی دستی به نام مبدل را روی سینه شما قرار می دهد.

این دستگاه امواج صوتی با فرکانس بالایی (سونوگرافی) ارسال می کند که پس از انعکاس از قلب، تصاویر و صداهایی ایجاد می کنند.

روز تست مانند معمول غذا و مایعات میل کنید و همه ی داروهای خود را در زمان های دقیق مصرف کنید.

در این تست شما باید گان بپوشید.

متخصصی به نام سونوگرافر قلب سه الکترود روی سینه شما قرار می دهند.

الکترودها به یک مانیتور الکتروکاردیوگرافی (EKG یا ECG) که فعالیت الکتریکی قلب را ردیابی می کند، متصل می شوند.

باید روی تخت به پهلوی چپ دراز بکشید، سونوگرافر دسته ای را در چند ناحیه از قفسه سینه حرکت می دهد.

برای کمک به ایجاد تصاویر واضح تر مقدار کمی ژل در انتهای دسته استعمال خواهد شد.

اکوکاردیوگرافی از راه مری (TEE)

برای این تست، مبدل از گلو پایین رفته و به مری (مجرای بلع که دهان را به معده متصل می شود) وارد می رود.

از آنجا که مبدل در این جا به قلب نزدیکتر است، می تواند تصویر واضح تری بگیرد.

در صورت داشتن هرگونه مشکلی در مری مانند فتق هیاتال، مشکلات بلع یا سرطان، این مسئله را از قبل باپزشک خود در میان بگذارید.

6 ساعت قبل از تست چیزی نخورید و نیاشامید.

تمام داروهای خود را در زمان های معمول و در صورت لزوم با یک جرعه کوچک آب مصرف کنید.

اگر برای دیابت دارو یا انسولین مصرف می کنید، از متخصص قلب یا مرکز آزمایش خود در این مورد سوال کنید.

قبل از انجام اکوکاردیوگرام ترانس مری، پرستار یک ورید می گیرد تا دارو تجویز شود.

یک تکنسین الکترودهای EKG را به قفسه سینه متصل می کند. آنها همچنین یک مانیتور فشار خون را روی بازوی شما و یک گیره پالس اکسیمتر روی انگشت شما قرار می دهند تا علائم حیاتی شما را کنترل کند.

استرس اکوکاردیوگرام

این تست هنگام ورزش با تردمیل یا دوچرخه ثابت انجام می شود و حرکت دیواره های قلب و عملکرد پمپاژ قلب را در هنگام سخت کار کردن آن نشان می دهد.

می تواند کاهش جریان خون را که ممکن است در سایر آزمایشات قلب دیده نشود، نشان دهد.

4 ساعت قبل از انجام آزمایش چیزی نخورید، فقط می توانید آب بنوشید.

24 ساعت قبل از تست استرس هر موادی که کافیئن دارد را نخورید.

در روز انجام تست سیگار نکشید.

دوبوتامین استرس اکوکاردیوگرافی

این رویکرد، شکل دیگری از استرس اکوکاردیوگرام است.

به جای ورزش کردن، دارویی به نام دوبوتامین به شما داده می شود که پس از مصرف آن احساس می کند قلب شما به سختی کار می کند.

این تست در زمانی که امکان ورزش روی تردمیل یا دوچرخه ثابت وجود ندارد، برای بررسی قلب و دریچه های قلبی انجام می شود.

خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را ارزیابی می کند و میزان موفقیت آمیز بودن هرگونه درمان بیماری های قلبی را می توانید مشاهده کنید.

سونوگرافی داخل عروقی

در این تست، پزشک مبدل را از طریق کاتتری واقع در کشاله ران در داخل عروق خونی قلب به پیش می برد.

این کار اطلاعات جزئی تری در مورد تصلب شرایین (انسداد) داخل عروق خونی فراهم می کند.

پزشک قبل از آزمایش در مورد نحوه مصرف داروهای و آنچه باید میل کنید، با شما مشاوره خواهد داشت.

باید گان بپوشید و بر روی تخت مخصوص دراز بکشید سپس الکترودهای EKG به سینه شما متصل می شود.

از ورید بازویی شما رگ گیری می کنند و برای آرام بودن شما آرامبخش به شما تزرق می کنند.

پزشک از دارویی برای بی حسی کشاله ران استفاده می کند.

آن ها با ایجاد برش کوچکی، غلاف پلاستیکی راهنما را قرار داده و از طریق آن یک کاتتر  را در عروق قلبی شما پیش می برند.

کاتتر دارای سیمی است که در داخل آن یک سونوگرافی قرار گرفته و تصاویری از شریان شما قرار می گیرد.

حدود یک ساعت این تست انجام می شود.

تفسیر اکو کاردیوگرافی

در دستگاه اکو کاردیوگرافی با استفاده از امواج اولتراسوند، تصاویر متحرکی از قلب تهیه میشود که جزئیات بیشتری را نسبت به عکس  ساده رادیولوژی نشان می دهد.

این تصاویر متحرک، ساختار و عملکرد قلب را نشان داده و علاوه بر آن، بیمار را در خطر مواجه با اشعه ایکس قرار نمی‌ دهد.

دستگاه اکوکاردیوگراف اجزاء متفاوت قلب از جمله دریچه های قلبی، حرکت ماهیچه های قلب، اندازه حفره ها و اختلالات ساختاری قلب مشخص خواهد کرد.

تفسیر اکو قلب غیر طبیعی

یک سلول یاخته غیر طبیعی در اندازه و یا ساختار قلب امکان دارد شامل موارد زیر باشد:

• لخته شدن خون در یکی از حفره های قلب اغلب به دلیل فیبریلاسیون دهلیزی می باشد.
• یک یا چند دریچه قلبی به درستی باز و بسته نشوند. این امکان وجود دارد که علائمی از بیماری های دریچه قلب باشد، که می تواند به عضله قلب آسیب برساند.
• دیواره قلبی بیش از حد نازک و یا ضخیم و یا حفره های قلب بیش از حد بزرگ. این امکان دارد که نشان دهنده کاهش جریان خون به قلب، و یا یک برآمدگی در دیواره قلب باشد.
• پریکارد افیوژن تجمع مایع در پریکارد در کیسه اطراف قلب است که این حالت فشار اضافی بر روی قلب وارد می کند، که مانع از پمپاژ طبیعی آن می شود.

تفسیر اکو قلب طبیعی

نتیجه طبیعی حاصل از این تست زمانیست که حفره های قلب و دریچه ها طبیعی به نظر رسیده و درست عمل می کنند.

به طور خاص، این بدان معنی است که:

هیچ لخته خونی قابل مشاهده و یا تومور در قلب شما وجود ندارد.

دریچه های قلب شما به درستی باز و بسته می شوند.

نشتی خون، در آن ها وجود ندارد و یا نشانه هایی از عفونت مشاهده نمی گردد.

اندازه گیری مقدار پمپاژی قلبی می تواند نشان دهد که آیا قلب می تواند خون کافی را برای اندام ها تامین نماید چرا در غیر این صورت احتمال نارسایی قلب ی بالا خواهد رفت.

دیواره قلب و حفره ها در اندازه طبیعی می باشند و عضلات دیواره قلب به درستی حرکت می کنند.

پوشش قلب دارای ضخامت نرمالی بوده و حاوی مایعات اضافی نمی باشد.

کسر تخلیه ای بطن چپ درصدی از خون که در طول یک ضربان قلبی از قلب خارج می شود.

کسر تخلیه بطن چپ 60 درصد طبیعی در نظر گرفته می شود.

برون ده قلبی حجمی از خون است که قلب در هر دقیقه پمپاژ می کند.

در حالت استراحت قلب بزرگسالان به طور متوسط (۴٫ ۸ – ۶٫ ۴ ) لیتر خون در دقیقه پمپ می کند.

شرایط دیگری که می توانند علائم مشابه ایجاد نموده و نیاز به یک اکوکاردیوگرام، در وهله اول تقویت نمایند. به عنوان مثال، کم خونی می تواند باعث شنیدن صدا های قلبی گردد، و حملات هراس می تواند باعث درد قفسه سینه شود.

نتایج اکوکاردیوگرام چه چیزی را نشان می دهد؟

اکوکاردیوگرام می تواند در تشخیص انواع مختلفی از مشکلات قلبی مانند موارد زیر،  به پزشک کمک کند:

• بزرگ شدن قلب یا ضخیم شدن دیواره بطن های (محفظه های پایینی)
• ضعف عضلات قلبی
• مشکلات مربوط به دریچه های قلبی
• نقایص قلبی مادرزادی
• لخته خون یا تومور

اکوکاردیوگرافی در شرایط زیرضروری است

• هنگامی که فرد دچار درد قفسه سینه غیرقابل توجیه است.
• هنگامی که فرد دارای صداهایی غیرطبیعی قلبی است.
• وقتیکه فرد دچار یک نقص مادرزادی قلبی می باشید.
• زمانیکه که دچار حمله قلبی شده اید.
• وقتیکه که دچار تب روماتیسمی هستید.

محدودیت های اکوکاردیوگرافی

در حالی که اکوکاردیوگرام اطلاعات زیادی در مورد آناتومی قلب ارائه می دهد، سرخرگ های قلب یا انسداد این رگ ها را نشان نمی دهد.

اگر تصویربرداری از شریان‌های کرونری (رگ‌های قلب) ضروری باشد، معمولاً از کاتتریزاسیون قلبی استفاده می‌شود.

برخی از تفاوت های فیزیکی، مانند ضخامت دیواره قفسه سینه یا آمفیزم، می تواند در ترسیم وضعیت قلب در طول اکوکاردیوگرافی اختلال ایجاد کند.

اگر فردی یکی از این مشکلات را داشته باشد و نیاز به اکو داشته باشد، احتمالاً از سونوگرافی تهاجمی قلب که به اکوکاردیوگرافی ترانس مری (TEE) معروف است استفاده می شود.

اکو قلب چگونه انجام می شود؟

شما برروی یک تخت به پهلو یا پشت می خوابید.

متخصص ژل مخصوصی رابرروی یک پروب می ریزد و آن را روی ناحیه سینه ای شما حرکت می دهد.

امواج ماورا صوت، تصاویری را از قلب شما و دریچه های آن ایجاد می کند (در اکو کاردیوگرافی از امواج اشعه ایکس استفاده نمی شود).

حرکات قلبی شما بر روی یک صفحه ویدیویی مشاهده می شود.

یک نوار ویدیو یا عکس را می توان تهیه نمود.

در طول تست شما نیز می توانید ویدئو را ببینید.

این تست اغلب به کمتر از 15 تا 20 دقیقه زمان نیاز دارد.

پزشک معالج شما در مورد نتایج آن با شما صحبت می کند.

چه چیز دیگری را می‌ توان در گزارش اکوکاردیوگرام یافت؟

چندین یافته‌ی دیگر ممکن است در گزارش اکو ذکر شوند، از جمله:

• اندازه و توصیف عروق خونی اصلی (آئورت، شریان ریوی، بزرگ سیاهرگ زیرین)
• فشار سیستولیک بطن راست (RVSP)
• تخمین فشار شریان ریوی، که شامل اندازه‌گیری فشار در سرخرگی است که خون را به ریه‌ها می‌ رساند.
• افیوژن پریکارد، هنگامی که مایعی درون دیواره‌ی قلب وجود داشته باشد.
• پلورال افیوژن، هنگامی که مایع در دیواره‌ی یک یا هر دو ریه وجود داشته باشد.
• نقایص مادرزادی قلب
• لخته شدن خون یا توده‌های غیر طبیعی.

اگر ناهنجاری‌های قابل توجهی در اکوکاردیوگرام تشخیص داده شوند، متخصص قلب و عروق در مورد معنای آن و مراحل بعدی با شما صحبت خواهد کرد.

ریکاوری پس از اکو قلب

اکثر افراد می‌توانند پس از سونوگرافی‌، فعالیت‌های روزمره‌ی همیشگی خود را از سر بگیرند.

اگر نتایج اکوکاردیوگرام شما عادی است، معمولاً نیازی به انجام آزمایش‌های دیگری نیست.

اگر نتایج نگران‌کننده باشند، ممکن است نیاز باشد برای آزمایش‌های بیشتر به یک پزشک مجرب در زمینه‌ی بیماری‌های قلبی (متخصص قلب و عروق) مراجعه کنید.

تفاوت اکو و نوار قلب

به کمک  نوار  قلب می توان ضربان قلب غیر معمول سریع یا تاکی کاردی، ضربان قلب کندتر از معمول یا برادی کاردی و بی نظمی های دیگر ریتم قلب یا آریتمی های قلبی را شناسایی کرد.

چنانچه پزشک معالجتان در تفسیر نوار قلب به مورد مشکوکی برخورد کند، جهت بررسی بیشتر، حتما برای شما یک  اکو کاردیوگرافی تجویز می نماید.

با استفاده از اکو کاردیوگرافی می توان نمای دقیقی از دیواره‌های قلبی، دریچه‌ ها و ابتدای سرخرگ های بزرگ را بدست آورد.

بر اساس مشکل و شرایط احتمالی بیمار، بهترین نوع اکوکاردیوگرافی قلب برای وی انتخاب می شود.

نتایج اکوکاردیوگرافی تصاویر متحرکی هستند که ساختار قلب و عملکرد آن را نشان می دهند.

در همین حال، EKG فعالیت الکتریکی قلب را به صورت نمودار نشان می دهد. ترکیب نتایج هر دو آزمایش به متخصص کمک می کند تا بهترین روش درمانی را برای بیمار انتخاب کند.

اکو قلب جنین چیست؟

اکوکاردیوگرافی جنین یک آزمایش مشابه سونوگرافی است.

این معاینه به پزشک اجازه می‌دهد ساختار و عملکرد قلب کودک متولد نشده را بهتر بررسی کند.

این آزمایش معمولاً در سه ماه دوم بارداری (بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۴) انجام می‌ شود.

در این آزمایش از امواج صوتی استفاده می‌شود که از ساختار قلب جنین “منعکس” می‌ شوند.

یک دستگاه، این امواج صوتی را تجزیه و تحلیل می‌کند و تصویر یا اکوکاردیوگرامی از داخل قلب جنین ایجاد می‌ کند.

این تصویر اطلاعاتی در مورد نحوه‌ی شکل گیری قلب جنین و عملکرد آن ارائه می‌ دهد.

همچنین پزشک شما را قادر می‌سازد که جریان خون در قلب جنین را مشاهده کنید.

این نگاه جزئی به پزشک این امکان را می‌دهد تا هرگونه ناهنجاری در جریان خون یا ضربان قلب نوزاد را تشخیص دهد.

اکوکاردیوگرافی جنین مشابه روش اکوکاردیوگرافی ترانس قفسه سینه می باشد اما پزشک مبدل را از روی شکم فرد باردار در اطراف محلی که قلب نوزاد قرار دارد عبور می‌ دهد.

اکو قلب جنین برای این دسته از زنان باردار توصیه می شود:

زنانی که جنین آنها نارسایی قلبی یا اختلالی مانند ضربان قلب نامنظم دارد.

خانم هایی که خودشان فشار خون یا مشکلات قلبی دارند یا سابقه خانوادگی این مشکلات را دارند.

زنان باردار که اعتیاد به الکل یا مواد مخدر دارند یا دارند.

خانم های بارداری که از داروهایی استفاده کرده اند که برای جنین مشکل ایجاد می کند.

زنان باردار به بیماری های خاصی مانند دیابت مبتلا هستند.

با تشخیص پزشک متخصص یا ماما روش های دیگری نیز برای اکو قلب جنین وجود دارد.

خطرات اکوکاردیوگرافی

بر خلاف سایر تکنیک های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، اکوکاردیوگرام از اشعه استفاده نمی کند و بنابراین بسیار ایمن در نظر گرفته می شود.

اگر اسکن شامل تزریق ماده حاجب یا سالین دناتوره شده باشد، ممکن است عوارضی مانند واکنش آلرژیک به ماده حاجب ایجاد شود و نباید در دوران بارداری از کنتراست استفاده شود.

هنگام برداشتن الکترودهای EKG از پوست ممکن است ناراحتی جزئی ایجاد شود.

احتمال خیلی کمی وجود دارد که لوله استفاده شده در اکوکاردیوگرام ترانس مری، مری را تحریک کند یا خراشیده کند.

در موارد بسیار نادر، می تواند مری را سوراخ کند و باعث ایجاد یک عارضه بالقوه تهدید کننده زندگی به نام سوراخ شدن مری شود.

شایع ترین عارضه جانبی، گلودرد به دلیل تحریک در پشت گلو است.

ممکن است به دلیل آرام بخش مورد استفاده در این روش، کمی احساس آرامش یا خواب آلودگی کنید.

دارو یا ورزش مورد استفاده برای افزایش ضربان قلب در اکوکاردیوگرام استرس می تواند به طور موقت باعث ضربان قلب نامنظم یا تشدید حمله قلبی شود.

متخصصان پزشکی این روش را زیر نظر خواهند داشت و خطر واکنش های جدی مانند حمله قلبی یا آریتمی را کاهش می دهند.

هزینه و بیمه

احتمال دارد شرکت بیمه قبل از انجام اکوی تشخیصی نیازمند تاییدیه باشد.

همچنین احتمال دارد بیمار مجبور به پرداخت بخشی از هزینه شود، در این خصوص می توانید از شرکت بیمه یا مرکز آزمایش سوال کنید.

در صورتی که خود بیمار هزینه کامل را پرداخت می کند باید برای هزینه خیلی بالا آماده باشد.

این هزینه شامل هزینه های مرکز انجام آزمایش، هزینه های فنی، هزینه های تجهیزات و هزینه متخصص است.

این هزینه ها بسیار متغیر بوده و احتمال دارد پزشک از هزینه دقیق این آزمایش آگاهی نداشته باشد. بیمار می تواند از مرکز انجام آزمایش در مورد هزینه سوال کند.